کــــافــــه حـســـــــابداران

بســــم الـلــــه الـرحــمن الـرحیــــــــــــــــــــمـــ.......... . . .

کــــافــــه حـســـــــابداران

بســــم الـلــــه الـرحــمن الـرحیــــــــــــــــــــمـــ.......... . . .

پول

چرک کف دست

(اسکناس)


    جام جم آنلاین: نگاهی به وضعیت اسکناس‌های آلوده

ریشه لغت اسکناس، «آسی‌نیای» فرانسوی است که در زبان فارسی با تغییر لفظی در دوران فتحعلی‌شاه قاجار، به صورت اسکناس در‌آمد. چینی‌ها اولین کسانی بودند که در اواسط قرن دهم میلادی چیزی شبیه به اسکناس ابداع کردند و نام آن را چاو گذاشتند. در ایران اواخر قرن هفتم هجری (اواخر قرن 13 میلادی)، کیخاتو، ایلخان مغول در ایران سعی کرد پول کاغذی را رواج دهد. کیخاتو دستور داد مردم زر و سیم را به «چاوخانه» تحویل دهند و به جای آن پول کاغذی «چاوه» بگیرند. این دستور باعث ناراحتی شدید مردم شد و چنان آشوبی به وجود آمد که کیخاتو بلافاصله مجبور شد این فرمان را لغو کند و به این ترتیب انتشار اولین اسکناس ایرانی بدون این‌که جریان کامل پیدا کند، متوقف شد. اولین اسکناس رسمی ایران از سوی بانک شاهنشاهی ایران که طبق قرارداد رویتر، حق انحصاری نشر اسکناس به آن اعطا شده بود انتشار یافت. مجلس شورای ملی نیز با تصویب قانونی، استفاده از اسکناس‌های دولت شاهنشاهی را اجباری کرد.

بانک شاهنشاهی تا سال 1309 هجری شمسی به فعالیت خود در زمینه نشر اسکناس ادامه داد. در این سال امتیاز حق انحصاری نشر اسکناس به مبلغ 200هزار لیره انگلیس از سوی دولت ایران خریداری و به بانک ملی ایران واگذار شد و اولین اسکناس بانک ملی، در اول فروردین ماه سال 1311 (75 سال قبل) منتشر شد.

از آن روز تاکنون اسکناس داستان دور و درازی در ایران داشته و انواع تغییرات را پیدا کرده است. حتی بتازگی گفته شده اگر روی اسکناس چیزی نوشته شود از اعتبار ساقط می‌شود. تنها نکته‌ای که درخصوص آن تغییر نکرده است، این است که همچنان ناقل بیماری بوده و فکری برای آن نشده است.

بیماری در خدمت شماست

اسکناس‌های کاغذی در همه جا مورد استفاده قرار می‌گیرند و تمامی مشاغل با آن در ارتباط هستند. براساس شاخص‌های منتشر شده از سوی بانک جهانی، شاخص رابطه سلامت و بهداشت عمومی‌ با اسکناس نشان می‌دهد که اسکناس 70 نوع بیماری را به انسان منتقل می‌کند. پس هر قدر هم دقت کنیم، بهتر است نقل و انتقال اسکناس کاهش یابد تا بهداشت عمومی‌ افزایش یابد.

حتما دیده‌اید کسبه‌ها و متصدیان مشاغل مختلف ازجمله ضایعات فروشان و خریداران ضایعات که اقدام به خرید و فروش وسایل بیمارستانی هم می‌نمایند نیز هنگام کار از پول استفاده می‌کنند. در حقیقت این‌گونه مشاغل موجب بیشترین آلودگی پولی می‌شوند.

با مطالعه‌ای که سال 1384 در ایران روی آلودگی باکتریایی انواع اسکناس‌های کاغذی انجام گرفت نشان داده شد 46 درصد انواع اسکناس‌های کاغذی دارای آلودگی به باکتری‌های گرم مثبت و 54 درصد دارای آلودگی به باکتری‌های گرم منفی هستند. به عبارت دیگر صددرصد اسکناس‌ها آلودگی میکروبی داشتند.

همچنین این مطالعه نشان داد، بیشترین میکروب‌های تفکیک یافته از اسکناس‌ها، باکتری‌های بیماری‌زای شناخته شده‌اند که مولد بیماری‌های مختلف در انسان هستند. در نتیجه اسکناس‌های رایج در سطح کشور به طور معمول آلوده به باکتری هستند و آنها را می‌توان یک خطر بالقوه برای افراد جامعه در نظر گرفت. این باکتری‌ها برای کارکنان بانک‌ها، افراد مسن، کودکان و افراد دارای نقص سیستم ایمنی می‌تواند خطرات بسیار جدی را در پی داشته باشد.

در اوایل دهه 1970، تحقیقات در خصوص وجود میکروب‌های بیماری‌زای بالقوه روی اسکناس‌های کاغذی انجام شد. این تحقیقات نشان داده است بیشترین عوامل بیماری‌زا که توسط اسکناس منتقل می‌شوند باکتری‌ها هستند. بر اساس این بررسی‌ها، باکتری‌ها بویژه در خانواده‌های استافیلوکوک در اسکناس‌ها بیشتر دیده شده است. ویروس‌ها نیز روی اسکناس می‌توانند تا مدتی فعال باقی بمانند.

مقاومت انگل‌ها خارج از بدن موجودات زنده بسیار کوتاه است، اما فقط انگل گال به صورت اتفاقی و در تماس پول با پول و در زمان کوتاه منتقل می‌شود.

میکروب‌ها، انگل‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها بر اثر خصوصیات زیستی و ژنتیکی خود عمرهای متفاوتی دارند و در مدت زمان کوتاهی خارج از بدن انسان زنده می‌مانند، اما چنانچه اسکناس مقداری مرطوب باشد احتمال رشد باکتری، انگل و قارچ در آن بیشتر است.

هرچه آب و هوا خشک باشد، احتمال انتقال بیماری توسط اسکناس‌ها کمتر می‌شود.

چنانچه‌ اسکناس مرطوب باشد و زمان طولانی در دست فرد بیمار قرار گیرد، در مدت کوتاهی این ضایعات به فرد سالم منتقل می‌شود، به شرط آن که فرد سالم هم مستعد و دچار ضعف ایمنی باشد، مانند بیماران دیابتی، مبتلایان به ایدز و افراد دچار کم خونی که این ضایعات قارچی به آنها انتقال می‌یابد. البته محتویات روی اسکناس تنها به میکروب خلاصه نمی‌شود، بلکه همه چیز را می‌توان روی آن پیدا کرد. در مطالعه‌ای که در کشور اسپانیا انجام شد، به‌طور تصادفی اسکناس‌هایی یافتند که 80 درصد آنها آلوده به کوکائین بود.اگرچه تاکنون هیچ بیماری مشخص بالینی در ارتباط مستقیم تماس بدن با اسکناس به ثبت نرسیده است، ولی انتقال میکروب‌های مقاوم از فردی به فرد دیگر می‌تواند قابل توجه باشد، حتی اگر در ابتدا فقط باکتری‌ها در بدن موجود گیرنده سکنی گزیده باشند. این میکروب‌ها بعدها ممکن است در صورتی که فرد بستری باشد یا این که سیستم ایمنی بدنش ضعیف شود از نظر بالینی، عفونت چشمگیری ایجاد کنند. این آلودگی شاید در انتقال میکروب‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها یا میکروب‌ها که به طور بالقوه زیان آور هستند، نقش موثری را ایفا کند. با توجه به این‌که تحقیقات انجام شده در نقاط مختلف جهان وجود آلودگی و عفونت را در اسکناس‌های کاغذی به اثبات می‌رساند و با توجه به رشد سریع باکتری و ایجاد معضلات پوستی و چشمی باید به این مساله توجه ویژه شود.

قصابی‌ و بستنی‌فروشی؛ آلوده ترین ها

محققان گروه بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز در یک بررسی، میزان آلودگی میکروبی اسکناس‌های رایج ایران را ارزیابی کردند. در این بررسی، 120 نمونه از اسکناس‌های رایج کشور از فروشگاه‌هایی که با مواد غذایی در ارتباط بودند از جمله نانوایی، مرغ‌‌فروشی، ساندویچ و پیتزافروشی، قصابی، شیرینی‌فروشی و بستنی‌فروشی جمع‌آوری و بررسی شد.

طبق این بررسی، شمار زیادی از این اسکناس‌ها حاوی بار میکروبی چشمگیری بودند که در صورت رعایت نشدن بهداشت ممکن است به بیماری افراد منجر شود. این بررسی نشان داد، بیشترین آلودگی در اسکناس‌هایی است که از قصابی‌ها و مغازه‌های بستنی‌‌فروشی جمع‌آوری شده است.

اسکناس و آنفلوآنزا

این روزها همه جا بحث آنفلوآنزا نقل مجالس است و انواع و اقسام توصیه‌های بهداشتی در این خصوص ارائه می‌شود، اما هیچ‌کس به اسکناس توجهی نمی‌کند. این در حالی است که مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که ویروس آنفلوآنزا می‌تواند تا 17 روز روی اسکناس زنده بماند.

مسوولان بهداشت به موضوع انتقال بیماری‌ از طریق اسکناس‌ها اهمیت لازم را نمی‌دهند و به همین دلیل، در کمتر کتابی به طور خاص به مساله انتقال بیماری‌ از این طریق اشاره شده است

این تحقیق، با حمایت مالی بانک‌های سوئیس انجام شده و بانکداران سوئیسی در برنامه‌ریزی برای اتخاذ تدابیر لازم در صورت وقوع یک بیماری همه‌گیر مثل آنفلوآنزا، تصمیم گرفته‌اند به این پرسش پاسخ دهند که آیا پول می‌تواند عاملی برای انتقال بیماری باشد یا خیر؟

این مطالعه نشان داد انواع رایج گونه‌های ویروس آنفلوآنزا می‌تواند از 2 تا 72 ساعت روی اسکناس زنده بماند. البته زمانی که این ویروس با خلط مخلوط و به پول افشانده شود، می‌تواند تا 17 روز زنده بماند. این ویروس وقتی به پول منتقل می‌شود، می‌تواند آنقدر قوی باشد که افراد دیگر را پس از 17 روز مبتلا کند.

به این ترتیب معلوم شده که تمامی آلودگی‌های سطوح محیطی مانند اسکناس باید به‌عنوان یک عامل بالقوه سرایت بیماری آنفلوآنزا تلقی شود. البته هنوز مشخص نیست که آیا ویروس قرار گرفته روی پول می‌تواند به پوست شخص منتقل شود و انسان را به بیماری مبتلا کند یا خیر؟

البته این را هم باید بیفزاییم، متاسفانه برخی افراد در کشور ما از اسکناس به عنوان دستمال کاغذی هم استفاده و داخل آن عطسه می‌کنند که با این حساب باید احتمال آلوده بودن اسکناس‌های ایرانی را بسیار بالا بدانیم.

در حسرت پولشویی

در گذشته هم انسان‌ها پولشویی می‌کردند. البته آن زمان پولشویی مفهوم امروزی‌اش را نداشت که ذهن شنونده را به سوی انواع جرم‌ها ببرد. قدیم‌ها مردم به وسیله سکه‌های طلا و نقره معاملات خود را صورت می‌دادند. ویژگی این دو فلز آن بود که خاصیت ضد باکتریایی داشتند و با یک شستشوی ساده آلودگی آنها از بین می‌رفت.

البته آن زمان به خاطر آلودگی میکروبی، سکه‌ها را نمی‌شستند بلکه برای این‌که شفافیت به سکه‌های طلا و نقره برگردد، از سرکه یا آبلیمو ترش برای شستشوی آنها استفاده می‌شد. این مواد با توجه به خاصیت اسیدی خود از عوامل ضدعفونی‌کننده محسوب می‌شوند. به همین علت براق کردن سکه‌ها موجب ضدعفونی شدن آنها نیز می‌شد، اما با کم شدن منابع و مخازن طلا و نقره و پیشرفت علم و فناوری، پول فعلی یا اسکناس به بازار آمد که البته دیگر قابل شستشو نبود.

اسکناس آلودگی‌های میکروبی و انگلی را به خود جذب می‌کند. در عین حال غیر قابل شستشو و ضد عفونی است و در دسترس اشخاص با مشاغل مختلف (بهداشتی و غیربهداشتی) قرار دارد. از رفتگران شهرداری و خدمتکاران بیمارستان‌ها (بخش‌های عفونی) گرفته تا فروشگاه‌ها و بنگاه‌های خرد و کلان همه با پول سرو کار دارند و در معاملات آنها پول آلوده می‌شود و آلودگی را به همه افراد جامعه نیز انتقال می‌دهد. از طرف دیگر، شناسایی پول آلوده از غیرآلوده امکان‌پذیر نیست و یک اسکناس بسیار تمیز نیز می‌تواند حامل میلیون‌ها میکروب باشد.

اسکناس قابل شستشو

سال 1983 میلادی، اولین اسکناس‌های پلیمری در کاستاریکا و هائیتی به چاپ رسید. سال 1988 هم استرالیایی‌ها نوعی اسکناس پلاستیکی از جنس پلیمر مخصوص ساختند و سال 1996 به‌عنوان اولین کشور، اسکناس‌های پلیمری را در گردش انداختند.

پس از آن تاریخ، برخی کشورهای دیگر هم اسکناس‌ پلاستیکی را وارد چرخه اقتصاد خود کردند. اسکناس‌های پلاستیکی، نسبت به اسکناس‌های معمولی دوام بیشتری دارند و جعل آنها هم بسیار مشکل‌ است. اسکناس‌ پلاستیکی از پلیمری صاف و بدون تخلخل تولید شده که برای محافظت و تمیزی بیشتر با یک لایه روکش پوشانده شده است. این اسکناس‌ها از نظر بهداشتی مطمئن‌تر هستند و میکروب‌ها نمی‌توانند به آسانی روی آنها باقی بمانند.

دست‌ها را باید شست

از نظر آموزش عمومی در ارتباط با خطراتی که استفاده از پول آلوده برای انسان در پی دارد، کار مهمی انجام نشده است. در حقیقت، این فرهنگ برای همه افراد جامعه جا نیفتاده که بدون شستشوی دست‌ها قبل از غذا، از مواد غذایی استفاده نکنند.

مسوولان بهداشت به موضوع انتقال بیماری‌ از طریق اسکناس‌ها اهمیت لازم را نمی‌دهند و به همین دلیل، در کمتر کتابی به طور خاص به مساله انتقال بیماری‌ از این طریق اشاره شده است.

در حال حاضر، 3/7 میلیارد برگ اسکناس در ایران در جریان است. با توجه به جمعیت 70 میلیون نفری کشور سرانه هر فرد 100 برگ می‌شود، در حالی که در کشور‌های صنعتی سرانه هر فرد 12 تا 16 برگ اسکناس و حتی سرانه اسکناس برای هر فرد هندی و پاکستانی 40 تا 50 برگ است. از مقایسه سرانه اسکناس کشور با سایر کشور‌ها می‌توان به نقیصه بانکداری الکترونیک در کشور پی برد. کارت‌های الکترونیک هزاران فایده دارند؛ بویژه با افزایش جمعیت، مبادلات نیز افزایش یافته و ضرورت نیاز به این کار‌ت‌ها بیشتر شده است و از این راه، می‌توان انتقال این بیماری‌ها و میکروب‌ها را تا حد زیادی کاهش داد.

اما تا زمانی که این اتفاق در کشور رخ نداده، مهم‌ترین راه پیشگیری از انتقال بیماری‌های عفونی از طریق پول، توجه به بهداشت فردی و شستشوی دست‌ها با آب و صابون در فواصل مختلف روز و بخصوص قبل از خوردن غذاست.

 

ستاره 1388/10/20 ساعت 20:48
نظرات 11 + ارسال نظر
! 1388/10/21 ساعت 10:28

ببخشید چرا اینقدر تو کشورای دیگه راحت تونستن از کارت اعتباریو ...استفاده کنن خیلی هم زمان نبرد اما تو ایران واقعا چرا این مسئله جا نیفتاده انگار که یه کار عجیبه ....!!!!!!!!!!!! نمی دونم دیگه موندم ...!!!!!!!!!! همش تعجببببببببب..!!!!!!!!! (راستی اگه از این چرک کف دستا هم داشتین مارو از یاد نبرید....!!!!!!)

فکر می کنم نصف تقصیر به گردن خود ماست !فرهنگ استفاده از کارت های الکترونیکی هم مثل کمر بند بستن یا خیلی چیزها که هنوز هم کامل اجرا نمی شه باید جا بافته که ماهم به عنوان دانشجویان و نسل آینده در این قضیه سهیمیم و در واقع باید از خودمون شروع کنیم .الان خیلی جاها دستگاه کارتخوان دارند اما چند درصد ما به جای پول لااقل جایی که دستگاه داره از کارت استفاده می کنیم .....! شاید هم اطلاع رسانی ها جامع نیست...!

دموزین 1388/10/21 ساعت 12:46

خواستم بگم لطفا یه کم فاصله بین خط هاتونو بیشتر کنین.چشمام درد گرفت!البته قبلش از همه دوستان به خصوص(!)عزیز معذرت می خوام.اصلا اگه نخواستین هم اعمال نکنین.می ترسم دوباره جنگ راه بیافته!!از اون تاریخچه پول که اول مطلبتون نوشته بودین هم ممنون.خیلی جالب بود.

ممنون اعمال شد امیدوارم بهترشده باشه! از اینکه چشماتون هم درد گرفت عذر می خوام!

سامان 1388/10/21 ساعت 19:17

هویج بخوررررررررر خوب میشه.

پدربزرگ 1388/10/21 ساعت 20:13

منم میخوام!!

دموزین 1388/10/22 ساعت 15:32

ضعیف که نشده درد گرفته...!!!!!

سامان 1388/10/22 ساعت 18:52

خب نمیدونم اما میگن هویج خوب بخور تا میتونی.............بخور دیگه.........

! 1388/10/22 ساعت 20:52

من و دوستام هممون از دستگاه های کارت خوان استفاده می کنیم من خودم وقتی یه حرفی میزنم بهش عمل میکنم که میگم قبول دارم ما هم مقصریم ولی نه نصف .۱۰درصد بقیش به خاطره اینه که نه اموزش درست هست نه فرهنگ اگه برای استفاده از این کارت ها تسهیلاتی در نظر میگرفتند هم برای فروشنده هم برای مشتری و به جای تبلیغ این که فلان بانک فلان جوایزرو میده ـ!!!!!!!ـاین مسائل رو گسترش می دادن این جوری نمیشد...............!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

سامان 1388/10/22 ساعت 22:30

به قول فیلم مارمولک: شما ماستتو بخور........

دموزین 1388/10/23 ساعت 11:24

چقدر باکلاس...!!!اما تسهیلات در نظر گرفتنا.مثلا اگه شما سیم کارت ایرانسلو با کارت خوان شارژ کنی یه درصدی از مبلغ شارژو رایگان بهت میدن!!
راستی کجای فیلم مارمولک اینو می گفت؟

سامان 1388/10/23 ساعت 17:19

همونجا که تو مسجد نشستن اونوقت سر سفره یکی شروع میکنه به آواز خوندن.(نا سلامتی ما دیالوگ فیلمارو حفظیما.........)

پدربزرگ 1388/10/23 ساعت 23:53

بنده فکر میکردم شما فقط فیلمهای خارجی میبینید!!!

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد