کــــافــــه حـســـــــابداران

بســــم الـلــــه الـرحــمن الـرحیــــــــــــــــــــمـــ.......... . . .

کــــافــــه حـســـــــابداران

بســــم الـلــــه الـرحــمن الـرحیــــــــــــــــــــمـــ.......... . . .

ادغام و تحصیل در موسسه های حسابرسی

طی دهه های گذشته بازار خدمات حسابرسی در سطح بین المللی شاهد تغییرات زیادی بوده که یکی از مهمترین آنها ادغام مؤسسه های حسابرسی با یکدیگر و تشکیل مؤسسه های حسابرسی بزرگ است. بدون شک یکی از دلایل ادغام این مؤسسه ها، جهانی شدن فعالیتهای صاحبکاران و نیاز به ارائه خدمات به این شرکتها در سطح بین المللی بوده است. انگیزه هایی مانند ورود به بازارهای جدید، بهبود تحقیق و توسعه و دستیابی به منابع جدید فناوری، رشد، صرفه جوییهای اقتصادی ناشی از مقیاس، نیاز به تخصص در صنعت به دلیل پیچیده تر شدن فعالیتهای صاحبکاران و حفظ یا افزایش سهم بازار نقش مهمی در ادغام مؤسسه های حسابرسی داشته اند.
      برای دولت و مقام های ناظر در بازارهای پول و سرمایه نیز مؤسسه های حسابرسی بزرگ اهمیت دارند زیرا این مؤسسه ها میتوانند استقلال خود را بهتر حفظ کنند، فناوری حسابرسی را ارتقا دهند، کار باکیفیت تری را از طریق تخصصگرایی و کاهش ریسک تجاری انجام دهند و به بهبود کارکرد حسابرسی در اقتصاد ایران کمک کنند.
رشد، تنوع بخشی و تأثیر بر بازار توسط یک شرکت یا یک مؤسسه حسابرسی از دو طریق امکانپذیر است. یکی از روشها ادغام و دیگری رشد داخلی است. امروزه مؤسسه های بزرگ حسابرسی، به ویژه چهار مؤسسه بزرگ، نتیجه ده ها سال ادغام و تحصیل هستند. آنها به ادغام روی آوردند تا بتوانند از طریق صرفه جوییهای اقتصادی ناشی از مقیاس در بازار رقابتی حسابرسی موقعیت خود را حفظ کنند و از طرفی از هم افزایی ایجاد شده در نتیجهی ادغام برای بهبود کیفیت ارائهی خدمات خود استفاده کنند.
تاریخچه ادغام مؤسسه های حسابرسی از بسیاری از جنبه ها مشابه تاریخچه ادغام سایر شرکتها است؛ هرچند تفاوتهایی نیز وجود دارد. یکی از دلایل این تفاوت ناشی از شکل قانونی شراکت در مؤسسه های حسابرسی و شرکتهای سهامی است. در شرکتهای سهامی مالکیت و مدیریت از هم مجزا هستند، در حالی که بسیاری از مؤسسه های حسابرسی شکل سازمانی خود را به شکل شراکت حرفهای حفظ کرده اند. به رغم ادغام شرکتها که معمولاً مذاکرات میان دو واحد اقتصادی روی میدهد، ادغام مؤسسه های حسابرسی نتیجهی مذاکره میان هر یک از شعبه ها یا هر یک از شرکاست که همین امر موجب هزینه و زمانبر شدن فرایند ادغام در مؤسسه های حسابرسی میشود. نکته دیگری که باید مدنظر داشت این است که برخلاف سایر فعالیتهای اقتصادی، یک مؤسسه حرفه ای نمیتواند به سادگی و با تخصیص سرمایه مشخص و استخدام نیروی انسانی وارد حیطه جدیدی از ارائه خدمات شود. مؤسسه های حسابرسی قادر به پیشرفت نخواهند بود مگر این که نیروی انسانی باصلاحیت، با دانش فنی و قادر به فعالیت در محیط قضاوتی در اختیار داشته باشد.


آن چه موجب تسریع و تسهیل فرایند ادغام میشود این است که ضرورت ادغام و مزایای آن برای شرکای مؤسسه های حسابرسی که در واقع تصمیمگیرندگان اصلی این فرایند هستند روشن گردد و از طرف دیگر با بررسی موانع ادغام و تشکیل مؤسسه های حسابرسی بزرگ، گامهایی برای رفع آن برداشته شود.
بر اساس تحقیقی که در سال 1390 در ایران انجام گرفته اکثریت شرکای مؤسسه های حسابرسی عضو جامعهی حسابداران رسمی ایران با تشکیل مؤسسه های حسابرسی بزرگ در ایران موافقاند که این موضوع خود میتواند بسیاری از مشکلات پیش رو را سریعتر حل کند. در این تحقیق و براساس نظرات شرکای مؤسسه های حسابرسی عضو جامعهی حسابداران رسمی ایران، چهار عامل به عنوان موانع تشکیل مؤسسه های حسابرسی بزرگ در ایران مطرح شده است:

  • ساختار و ویـژگیهای فرهنگی در کشور: مانند فردگرایی، گریز از نامعلومی و ترس از تغییر.
  • ساختار سرمایه و مالکیت در کشور: عدم گسترش بخش خصوصی، کمشمار بودن شرکتهای سهامی بزرگ در ایران، عدم حضور صاحبکاران ایرانی در بازارهای خارجی و عدم حضور مستقیم شرکتهای بزرگ خارجی در بازار ایران.
  • ساختار بازار خدمات حسابرسی در ایران: با توجه به متفاوت بودن ساختار بازار حسابرسی ایران، ناشی از اقتصاد دولتی آن و وجود سازمان حسابرسی بهعنوان بزرگترین مؤسسهی حسابرسی کشور که رقیبی در بازار حسابرسی شرکتها و مؤسسات دولتی ندارد، مباحث متفاوتی در مورد تشکیل مؤسسه های حسابرسی بزرگ، عوامل مؤثر، آثار و موانع آن مطرح میشود. موضوع دیگر عدم حضور مؤسسه های حسابرسی بزرگ بینالمللی در ایران است. هرچند تعداد محدودی از مؤسسه های حسابرسی ایرانی با مؤسسات بزرگ بین المللی همکاری می کنند. ادغام با مؤسسه های حسابرسی بزرگ بینالمللی و همکاری با آنها میتواند نقش مؤثری در انتقال دانش و فرهنگ ادارهی مؤسسه های حسابرسی بزرگ داشته باشد.
  • عدم آشنایی شرکای مؤسسه های حسابرسی با فناوری ادارهی مؤسسه های حسابرسی بزرگ و مزایای ادغام: عدم آشنایی شرکای مؤسسه های حسابرسی بزرگ با مزایای ادغام و همچنین عدم آشنایی آنها با فناوری و فرهنگ ادارهی مؤسسه های حسابرسی بزرگ (از جمله مباحث مربوط به تقسیم منافع و سود) موجب کاهش تمایل آنها به ادغام شده است.


به نظر میرسد اگر حرفه حسابرسی ایران بخواهد سهمی از بازار جهانی خدمات حسابرسی را داشته باشد یا در آینده با آزادسازی خدمات حسابرسی خارجی در ایران، یا ورود شرکتهای ایرانی به بازارهای سرمایهی خارجی سهم خود را حفظ کند، یا کیفیت خدمات خود را افزایش دهد و اعتماد عمومی را جلب کند، چارهای جز تشکیل مؤسسه های حسابرسی بزرگ نداشته باشیم. اما این که آیا ادغام و تحصیل راهکاری برای دورهی پساتحریم است و عاقبت خوشی خواهد داشت، پاسخ روشن و ساده ای ندارد. ضرورت دارد جامعهی حسابداران رسمی و دیگر تشکلهای حرفهای پیشگام برگزاری همایشی تخصصی در این موضوع شود و با تشکیل نشستهایی موضوع را واکاوی و از تجربههای موفق و ناموفق درس گرفته شود. شاید استفاده از خدمات مؤسسه های حسابرسی بزرگ جهان و مشاوران حرفهای در این حوزه و عزم بزرگان حسابرسی کشور در پیمودن این راه بتواند ضامن موفقیت آن باشد.

 

مائده مهدویان 1394/11/13 ساعت 12:59
نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد